Legalizacja zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego dokonanej bez wymaganego zgłoszenia – Budowlane ABC – Ministerstwo Rozwoju i Technologii

Sprawę możesz załatwić w urzędzie właściwym ze względu na lokalizację obiektu osobiście lub listownie. Istnieje również możliwość załatwienia sprawy częściowo elektronicznie (tzn. możliwe jest jedynie elektroniczne zainicjowanie sprawy np. złożenie zawiadomienia o prawdopodobnej samowoli budowlanej) poprzez Elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP.

Jeśli dokonałeś samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części – która wymagała zgłoszenia do właściwego urzędu – powinieneś dokonać jej legalizacji. Zmiana sposobu użytkowania bez jej zgłoszenia w urzędzie to samowola budowlana. Obowiązek legalizacji samowoli spoczywa na inwestorze, właścicielu lub zarządcy obiektu budowlanego. Postępowanie legalizacyjne może być prowadzone na wniosek zainteresowanego dokonaniem legalizacji lub z urzędu,  po stwierdzeniu przez nadzór budowlany faktu samowolnej zmiany sposobu użytkowania, w wyniku np. własnych ustaleń lub złożenia przez osoby postronne czy też inne organy zawiadomienia o podejrzeniu dokonania takiej zmiany.

WAŻNE:

• Opisana poniżej procedura dotyczy wyłącznie legalizacji samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego, która nie wymagała przeprowadzenia robót budowlanych, które można zrealizować dopiero po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu  na budowę.
• Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego wymagająca wykonania robót budowlanych, które można zrealizować dopiero po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu  na budowę  odbywa się w trybie wydania pozwolenia na budowę (wówczas organ nadzoru budowlanego zobligowany jest do przeprowadzenia postępowania naprawczego w oparciu o przepisy art. 50 i art. 51, nie zaś art. 71a ustawy).
• Pamiętaj, że jeśli wpierw zmienisz sposób użytkowania, a dopiero później zgłosisz w urzędzie zmianę sposobu użytkowania – będzie to samowola.

KROK 1: Przygotuj i złóż wniosek oraz odpowiednie załączniki

Dokumenty:

• Wniosek o legalizację zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części dokonanej bez wymaganego zgłoszenia (oryginał),
• Pełnomocnictwo (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Dowód zapłacenia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo (do wglądu oryginał lub uwierzytelniona kopia).

Dodatkowe informacje do dokumentów:

Jeśli jesteś reprezentowany przez pełnomocnika to dołącz pełnomocnictwo wraz z dowodem zapłaty opłaty skarbowej za jego udzielenie (w wysokości 17 zł). Nie trzeba dołączać pełnomocnictwa, jeśli wniosek w imieniu przedsiębiorcy składa osoba wpisana jako pełnomocnik do CEIDG. Nie płacisz za pełnomocnictwo udzielane mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom lub rodzeństwu.

Składając wniosek o dokonanie legalizacji samowolnie dokonanej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego (lub jego części), możesz od razu dołączyć dokumenty wymienione w kroku 4. Będą to dokumenty określone w art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Jeśli od razu złożysz te dokumenty, to nadzór budowlany nakaże ci postanowieniem wstrzymanie użytkowania obiektu – oraz wezwie cię do złożenia w wyznaczonym terminie brakujących dokumentów.

Na początek nadzór budowlany wyda ci postanowienie wstrzymujące użytkowanie obiektu budowlanego lub jego części. Jednocześnie, nakaże ci dostarczyć odpowiednie dokumenty. Będą one wymienione w tym postanowieniu. Nadzór poda ci termin, w którym masz złożyć dokumenty.

Jeśli zmieniłeś sposób użytkowania obiektu budowlanego, pomimo wniesienia przez urząd decyzji o sprzeciwie na złożone przez ciebie zgłoszenie zmiany sposobu użytkowania, to nadzór budowlany wyda ci decyzję o nakazie przywrócenia poprzedniego sposobu użytkowania.

KROK 3: Wstrzymaj użytkowanie obiektu budowlanego lub jego części natychmiast po otrzymaniu takiego nakazu z nadzoru budowlanego

Jeśli nie wstrzymasz użytkowania  obiektu, nadzór wyda ci decyzję nakazującą przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania.

KROK 4: Złóż dokumenty wskazane przez nadzór budowlany w terminie, który podał ci nadzór budowlany

Wykaz dokumentów, które masz złożyć, znajdziesz w postanowieniu, które wysłał ci nadzór budowlany. Jak przygotujesz wszystkie dokumenty, to możesz również sam złożyć wniosek o sprawdzenie przez nadzór budowlany, czy wykonałeś obowiązek dostarczenia dokumentów wymienionych w postanowieniu.

Dokumenty:

• Opis i rysunek określający usytuowanie obiektu budowlanego (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Opis techniczny, określający rodzaj i charakterystykę obiektu budowlanego oraz jego konstrukcję, wraz z danymi techniczno-użytkowymi (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (oryginał),
• Informacja uzupełniająca do oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (oryginał),
• Zaświadczenie o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Decyzja o warunkach zabudowy (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Ekspertyza techniczna, wykonana przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrębnymi przepisami – w zależności od potrzeb (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Wniosek o sprawdzenie wykonania obowiązku dostarczenia dokumentów wymienionych w postanowieniu (oryginał lub uwierzytelniona kopia).

Dodatkowe informacje do dokumentów:

Opis i rysunek usytuowania obiektu budowlanego powinien określać jego położenie w stosunku do granic nieruchomości i innych obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej i sąsiednich nieruchomościach. Oznacz część obiektu budowlanego, w której dokonałeś zmiany sposobu użytkowania. Opis i rysunek możesz przygotować samodzielnie.

Zwięzły opis techniczny powinien określać rodzaj i charakterystykę obiektu budowlanego oraz jego konstrukcję, wraz z danymi techniczno-użytkowymi, w tym wielkościami i rozkładem obciążeń, a w razie potrzeby, również danymi technologicznymi.

Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane składa zawsze wnioskodawca.

Dołącz zaświadczenie właściwego urzędu miasta lub gminy o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli takiego planu nie ma, to złóż decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Ekspertyzę techniczną powinna wykonać osoba posiadająca uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności.

W zależności od rodzaju sposobu użytkowania lub położenia obiektu, dołącz pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrębnymi przepisami (np. dotyczącymi ochrony zabytków lub warunków sanitarnych czy warunków przeciwpożarowych, decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach).

Możesz także złożyć do nadzoru budowlanego wniosek o sprawdzenie wykonania obowiązku dostarczenia dokumentów wymienionych w postanowieniu.

KROK 5: Nadzór budowlany sprawdzi dokumenty

W przypadku złożenia wszystkich wymaganych dokumentów we wskazanym terminie oraz wykonania obowiązku wstrzymania użytkowania obiektu budowlanego lub jego części – zalegalizuje samowolnie dokonaną zmianę sposobu użytkowania. W przypadku niewykonania ww. obowiązków –  nakaże przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

Po upływie terminu podanego w postanowieniu lub na twój wniosek nadzór sprawdzi złożone dokumenty. Jeśli złożyłeś w terminie wszystkie wymagane dokumenty oraz wstrzymałeś użytkowanie obiektu budowlanego, to nadzór budowlany ustali w drodze postanowienia wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie to możesz złożyć zażalenie.

Jeśli dokumenty nie są kompletne albo nie złożyłeś ich w terminie, lub nie wstrzymałeś użytkowania obiektu budowlanego, to nadzór wyda ci decyzję nakazującą przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

KROK 6: Zapłać opłatę legalizacyjną w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym otrzymasz postanowienie informujące o wysokości opłaty legalizacyjnej

Opis kroku:

Jeśli zapłaciłeś opłatę legalizacyjną, wówczas samowolna zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części została zalegalizowana. Nadzór budowlany nie musi wydać ci potwierdzenia legalizacji wybudowanego obiektu. Jest to zasada tzw. „milczącej zgody”. Jeśli chcesz uzyskać potwierdzenie legalizacji, to złóż wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego ten fakt (zgodnie z art. 217 k.p.a.). Wniosek złóż do nadzoru budowlanego, który zalegalizował obiekt budowlany.

Jeżeli jednak nie uiścisz opłaty legalizacyjnej w terminie, to zostanie ona ściągnięta w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Upoważnionym do żądania wykonania egzekucji będzie właściwy wojewoda.

Opłata:

O tym ile masz zapłacisz poinformuje cię nadzór budowlany. Wysokość opłaty zależy od kategorii i wielkości obiektu budowlanego (załącznik do ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane). Wysokość opłaty legalizacyjnej oblicza się według wzoru określonego na podstawie art. 59f ust. 1  Prawa budowlanego.

Kara grzywny:

Oprócz opłaty legalizacyjnej możesz otrzymać karę grzywny za samowolną zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu. Karę tą mogą ci nałożyć upoważnieni pracownicy nadzoru budowlanego.

Możesz odwołać się od decyzji nakazującej ci przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Odwołanie złóż za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci decyzję. Masz 14 dni na wniesienie odwołania – licząc od dnia otrzymania decyzji.

Możesz również złożyć zażalenie na postanowienie ustalające opłatę legalizacyjną za samowolnie dokonaną zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Zażalenie wnieś w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym je otrzymałeś. Złóż je za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci postanowienie.

Twoim odwołaniem lub zażaleniem zajmie się:

• wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci powiatowy inspektor nadzoru budowlanego;
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.