Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane w szczególnie uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość odstąpienia od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Procedura uzyskania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych
Roboty budowlane, które wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zmianie pozwolenia na budowę, prowadzi się w oparciu o zatwierdzony projekt budowlany. Obiekt budowlany, wraz z związanymi z nim urządzeniami budowlanymi, należy zaprojektować w sposób określony w przepisach techniczno-budowlanych.
Inwestor, przed uzyskaniem pozwolenia na budowę budynku lub decyzji o zmianie pozwolenia na budowę, który nie spełnia wymagań określonych w przepisach techniczno-budowlanych, może ubiegać się o zgodę na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych. Usługa udzielenia zgody na odstępstwo jest bezpłatna.
Odstępstwo to nie może powodować zagrożenia życia ludzi oraz mienia, a także ograniczenia dostępu osób ze szczególnymi potrzebami o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Ponadto nie powinno ono pogorszyć warunków zdrowotno-sanitarnych, użytkowych oraz stanu środowiska. Odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych jest możliwe po spełnieniu określonych warunków zamiennych.
Inwestor składa wniosek o udzielenie zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych do właściwego miejscowo organu administracji architektoniczno-budowlanej (czyli do starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu), przed wydaniem pozwolenia na budowę lub decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Organ wydający pozwolenie na budowę ocenia wniosek inwestora i gdy ten posiada szczegółowe uzasadnienie konieczności wprowadzenia odstępstwa, składa do ministra, który ustanowił odpowiednie przepisy techniczno-budowlane, wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych.
Organ administracji architektoniczno-budowlanej sprawdza, czy wnioskodawca złożył wszystkie dokumenty niezbędne dla poprawnego przeprowadzenia procedury. W przypadku, gdy brakuje dokumentów to organ wzywa wnioskodawcę do ich przedłożenia w podanym w wezwaniu terminie.
Składany przez organ administracji architektoniczno-budowlanej wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo powinien zawierać:
• charakterystykę obiektu oraz, w miarę potrzeby projekt zagospodarowania działki lub terenu (jeżeli odstępstwo mogłoby mieć wpływ na środowisko lub nieruchomości sąsiednie wymagane mogą być projekty zagospodarowania tych terenów, z uwzględnieniem istniejącej i projektowanej zabudowy);
• opinię organu wnioskującego wraz ze szczegółowym uzasadnieniem konieczności wprowadzenia odstępstwa;
• propozycje rozwiązań zamiennych;
• pozytywną opinię wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków lub do gminnej ewidencji zabytków oraz innych obiektów budowlanych usytuowanych na obszarach objętych ochroną konserwatorską;
• w przypadku odstępstwa od przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego:
a) ekspertyzę rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz
b) postanowienie wojewódzkiego komendanta państwowej Straży Pożarnej (właściwego dla miejsca lokalizacji inwestycji) wyrażające zgodę na zastosowanie rozwiązań zamiennych (tj. rekompensujących skutki wprowadzenia odstępstwa) w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej, w zależności od rodzaju budynku,• w przypadku odstępstw dotyczących wymagań higienicznych i zdrowotnych, pozytywną opinię państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego w zakresie proponowanych rozwiązań.
Wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo składa się w postaci papierowej albo formie dokumentu elektronicznego.
Ponadto osoba wnioskująca o odstępstwo może wskazać pełnomocnika, który zostanie upoważniony do reprezentowania jej przed organami architektoniczno-budowlanymi. Pełnomocnictwo dołącza się do wniosku o odstępstwo wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej za udzielenie pełnomocnictwa – w wysokości 17,00 zł.
Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane, minister rozpatruje wniosek w sprawie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. Minister może uzależnić upoważnienie do wyrażenia zgody na odstępstwo od spełnienia dodatkowych warunków (art. 9 ust. 4 ustawy Pb). Jednakże, ostateczną decyzję w drodze postanowienia podejmuje, po ewentualnym uzyskaniu upoważnienia oraz analizie zebranego materiału dowodowego w konkretnym postępowaniu administracyjnym, właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej, który w drodze postanowienia udziela albo odmawia udzielenia zgody na odstępstwo.
Zgoda na odstępstwo od obowiązujących przepisów nie jest jednoznaczna z udzieleniem pozwolenia na budowę.
Wydanie upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Minister właściwy, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, dokonuje oceny złożonego wniosku w oparciu o złożone przez organ administracji architektoniczno-budowlanej dokumenty.
W przypadku, gdy z analizy dokumentów wynika możliwość udzielenia odstępstwa od obowiązujących przepisów, to właściwy minister upoważnia organ administracji architektoniczno-budowlanej do udzielenia zgody na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych. Przy czym zgodę może uzależnić od spełnienia dodatkowych warunków. Warunki te zawiera w upoważnieniu wysyłanym do organu administracji architektoniczno-budowlanej.
W przypadku, gdy minister właściwy w wyniku oceny przedłożonych dokumentów oceni, iż odstępstwo nie jest zasadne, to odmówi upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Otrzymanie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej upoważnienia do udzielenia zgody na odstępstwo nie obliguje do wydania postanowienia udzielającego tej zgody. Organ administracji architektoniczno-budowlanej samodzielnie decyduje o tym czy udzieli zgody czy też nie.
W postanowieniu o zgodzie na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych organ administracji architektoniczno-budowlanej powinien zawrzeć warunki, od spełnienia których właściwy minister uzależnił udzielenie upoważnienia do wydania zgody na odstępstwo.
Brak wymogu uzyskania odstępstwa od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
W przypadku nadbudowy, rozbudowy, przebudowy lub zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych oraz w przypadku dostosowywania tych obiektów do wymagań ochrony przeciwpożarowej, w szczególności przy usuwaniu stanu zagrożenia życia ludzi, rozwiązania zamienne w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej stosuje się na podstawie zgody udzielonej w postanowieniu właściwego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określił, w drodze rozporządzenia rodzaje obiektów budowlanych istotnych ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem, których projekty zagospodarowania działki lub terenu, projekty architektoniczno-budowlane oraz projekty techniczne wymagają uzgodnienia, podstawowe dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, które stanowią podstawę uzgodnienia projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego.
W ww. sytuacji, jeżeli rozwiązania zamienne, rekompensujące skutki wprowadzenia odstępstwa od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej zostaną zastosowane dla danej inwestycji na podstawie zgody udzielonej w ww. postanowieniu, to wówczas nie ma potrzeby wymogu uzyskiwania od właściwego ministra zgody na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Brak możliwości ubiegania się o odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Nie ma możliwości ubiegania się do właściwego ministra o odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych, w postępowaniach, które dotyczą działań nielegalnych, w tym samowoli budowlanych.
UWAGA:
Przepisy nie regulują, w jakim terminie ma być wydana zgoda na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
Przepisy nie przewidują możliwości odwołania od upoważnienia wydanego przez właściwego ministra, który ustanowił przepisy techniczno-budowlane, a także od postanowienia o zgodzie lub odmowie zgody na odstępstwo od obowiązujących przepisów techniczno-budowlanych.
W przypadku wystąpienia o zgodę na odstępstwo w trakcie prowadzonego postępowania o wydanie pozwolenia na budowę lub o wydanie zmiany pozwolenia na budowę, odwołanie jest możliwe dopiero po wydaniu decyzji o odmowie udzielenia pozwolenia na budowę lub po wydaniu decyzji o odmowie udzielenia zmiany pozwolenia na budowę.
Rozporządzenie ws formularza wniosku
INFORMACJE OGÓLNE:
Wzór formularza wniosku (dla organu administracji architektoniczno-budowlanej)
UWAGA:
Formularz wniosku w sprawie udzielenia upoważnienia do wyrażenia zgody na odstępstwo od przepisów rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jest wzorem obligatoryjnym dla organów administracji architektoniczno-budowlanej.