Legalizacja obiektu budowlanego wybudowanego bez zgłoszenia budowy – Budowlane ABC – Ministerstwo Rozwoju i Technologii

Sprawę możesz załatwić w dowolnym momencie w urzędzie właściwym ze względu na lokalizację obiektu osobiście lub listownie. Istnieje również możliwość załatwienia sprawy częściowo elektronicznie poprzez Elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP.

Jeśli wybudowałeś lub jesteś w trakcie budowy obiektu budowlanego, dla którego nie złożyłeś zgłoszenia budowy to powinieneś dokonać jego legalizacji. Budowa bez zgłoszenia budowy – albo pomimo otrzymania sprzeciwu urzędu na złożone przez ciebie zgłoszenie – to samowola budowlana. Obowiązek legalizacji samowoli spoczywa na inwestorze, właścicielu lub zarządcy obiektu budowlanego. Postępowanie legalizacyjne prowadzone jest z urzędu, po stwierdzeniu przez nadzór budowlany samowoli budowlanej, w wyniku np. własnych ustaleń lub złożenia przez osoby postronne czy też inne organy zawiadomienia o podejrzeniu samowoli budowlanej lub z inicjatywy inwestora/właściciela obiektu.

Opis nie dotyczy:

• legalizacji obiektu budowlanego wybudowanego, bądź będącego w budowie bez zgłoszenia budowy, dla którego wymagane jest dołączenie projektu budowlanego (czyli np. domu jednorodzinnego, sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych itd.) – w tym przypadku stosuje się tryb przewidziany dla legalizacji samowoli budowlanej bez wymaganego pozwolenia na budowę,
• legalizacji przebudowy lub remontu obiektu budowlanego bez wymaganego zgłoszenia – w tym przypadku organ nadzoru prowadzi postępowanie tzw. naprawcze uregulowane w art. 50-51 ustawy – Prawo budowlane.

KROK 1: Przygotuj i złóż wniosek oraz odpowiednie załączniki

Dokumenty:

• Podanie o legalizację obiektu budowlanego (oryginał),
• Pełnomocnictwo (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Dowód zapłacenia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo (do wglądu oryginał lub uwierzytelniona kopia).

Dodatkowe informacje do dokumentów:

Jeśli jesteś reprezentowany przez pełnomocnika to dołącz pełnomocnictwo wraz z dowodem zapłaty opłaty skarbowej za jego udzielenie (w wysokości 17 zł). Nie trzeba dołączać pełnomocnictwa, jeśli wniosek w imieniu przedsiębiorcy składa osoba wpisana jako pełnomocnik do CEIDG. Nie płacisz za pełnomocnictwo udzielane mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom lub rodzeństwu.

Składając wniosek o legalizację budowy realizowanej bez zgłoszenia budowy, możesz od razu dołączyć dokumenty wymienione w Kroku 3. Będą to dokumenty określone w art. 49b ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Jeśli od razu nie złożysz wszystkich dokumentów wówczas nadzór budowlany wezwie cię do ich dostarczenia w wyznaczonym terminie.

KROK 2: Nadzór budowlany rozpocznie postępowanie legalizacyjne

Na początek nadzór budowlany dokona oględzin obiektu budowlanego. Ustali stan prawny i faktyczny legalizowanego obiektu budowlanego. Jeśli obiekt budowlany jest zgodny z przepisami o planowaniu przestrzennym oraz nie narusza innych przepisów, lub narusza je w niewielkim stopniu (możliwe jest wykonanie robót budowlanych które doprowadzą obiekt do stanu zgodnego z przepisami)  nadzór budowlany wyda postanowienie, w którym nakaże ci dostarczyć odpowiednie dokumenty oraz określi termin w którym powinieneś je przedłożyć.

W przypadku gdy budowa nie została przez Ciebie zakończona, dostaniesz ponadto od nadzoru nakaz jej wstrzymania. Jeśli mimo to będziesz  kontynuował budowę, lub nie przedłożysz wskazanych przez organ dokumentów, wówczas nadzór budowlany wyda decyzję o nakazie rozbiórki.

UWAGA:

Jeśli obiekt budowlany nie jest realizowany zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym lub nie ma możliwości doprowadzenia go do stanu techniczno-budowlanego zgodnego z prawem, wówczas nadzór budowlany nie może przeprowadzić postępowania legalizacyjnego. W takim przypadku organ musi wydać ci decyzję o nakazie rozbiórki. Od takiej decyzji możesz się odwołać do organu nadzoru budowlanego wyższej instancji.

Dodatkowe informacje do kroku:

Nadzór budowlany wyśle ci:

• Postanowienie o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych i nakazie przedłożenia dokumentów w nim wymienionych– jeśli budowa nie została zakończona albo
• Postanowienie nakładające obowiązek przedłożenia dokumentów w nim wymienionych – jeśli zakończyłeś budowę.

KROK 3: Złóż dokumenty wskazane przez nadzór budowlany w podanym terminie

Dokumenty:

• Zgłoszenie budowy (oryginał),
• Oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane (oryginał),
• Szkice i rysunki (oryginał),
• Opis techniczny instalacji (oryginał),
• Projekt zagospodarowania działki lub terenu (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• Zaświadczenie o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• lub decyzja o warunkach zabudowy (oryginał lub uwierzytelniona kopia),
• lub decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (oryginał lub uwierzytelniona kopia).

Dodatkowe informacje do dokumentów:

• Złóż zgłoszenie budowy wraz z oświadczeniem o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
• W zależności od rodzaju i miejsca inwestycji dołącz odpowiednie szkice lub rysunki. Możesz je wykonać sam. Ponadto dołącz pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których wymaga nadzór na podstawie odrębnych przepisów.
• Dołącz także projekt zagospodarowania działki lub terenu, który powinien być wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane.
• W przypadku legalizacji samowoli budowlanej polegającej na budowie instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m³, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych dodatkowo należy dołączyć opis techniczny instalacji. Opis powinien  być wykonany przez projektanta o odpowiednich uprawnieniach budowlanych. Projekt zagospodarowania, dotyczący legalizacji instalacji zbiornikowej gazu, uzgodnij z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
• Dołącz zaświadczenie właściwego urzędu miasta lub gminy o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli takiego planu nie ma, to złóż decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

KROK 4: Poczekaj aż Nadzór budowlany oceni, czy może zalegalizować samowolnie realizowaną budowę

Po upływie terminu podanego w postanowieniu nadzór sprawdzi dokumenty, które złożyłeś. Zalegalizuje on samowolę budowlaną, jeśli:

• złożyłeś w terminie wszystkie wymagane dokumenty oraz
• budowa legalizowanego obiektu budowlanego jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i innymi aktami prawa miejscowego,  a także z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi.

Nadzór wyśle ci postanowienie o wysokości opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie to możesz złożyć zażalenie.

Jeśli nie spełnisz wyżej wymienionych warunków to nadzór budowlany wyda ci decyzję o nakazie rozbiórki.

KROK 5: Zapłać opłatę legalizacyjną

Dodatkowe informacje do kroku:

Opłatę zapłać w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym otrzymasz postanowienie informujące o wysokości opłaty legalizacyjnej. Jeśli tego nie zrobisz w tym terminie, nadzór wyda ci decyzję o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.

Opis kroku:

Opłatę wpłać w kasie lub przelewem na konto właściwego urzędu wojewódzkiego. Po otrzymaniu postanowienia ustalającego wysokość opłaty legalizacyjnej możesz zwrócić się z wnioskiem o odroczenie lub rozłożenie opłaty na raty albo o jej umorzenie w całości lub w części. Wniosek złóż do wojewody właściwego ze względu na lokalizację obiektu budowlanego. Zrób to w terminie 7 dni – licząc od dnia otrzymania postanowienia nakładającego opłatę legalizacyjną. Złożenie tego wniosku zawiesza postępowanie w sprawie legalizacji obiektu budowlanego (do dnia jego rozstrzygnięcia).

Opłata wynosi, w zależności od rodzaju legalizowanego obiektu, od 2500 zł do 5000 zł. 

• 2500 zł za legalizację:
  • boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bieżni służących do rekreacji,
  • miejsc postojowych dla samochodów osobowych (do 10 stanowisk włącznie),
  • zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach,
  • obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 metra poza rzekami żeglownymi oraz poza terenami parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów przyrody oraz ich otulin,
  • ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m,
  • obiektów małej architektury w miejscach publicznych.
• 5000 zł za legalizację:
  • obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach działki siedliskowej: płyt do składowania obornika; szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę, naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niż 7 m,
  • wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży, wiat lub przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m² – przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać 2 na każde 500 m² powierzchni działki,
  • wolno stojących parterowych budynków rekreacji indywidualnej, rozumianych jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać 1 na każde 500 m² powierzchni działki,
  • przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m³ na dobę,
  • zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³,
  • parterowych budynków o powierzchni zabudowy do 35 m², służących jako zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach stanowiących własność Skarbu Państwa,
  • tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem, przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu budowy lub innych robót budowlanych, ale nie później niż 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu,
  • gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m², przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m, przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej i położonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa,
  • pomostów o długości całkowitej do 25 m i wysokości, liczonej od korony pomostu do dna akwenu do 2,50 m – służących do cumowania niewielkich jednostek pływających, wędkowania i rekreacji,
  • instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m³, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych,
  • kanalizacji kablowej,
  • obiektów budowlanych służących bezpośrednio do wykonywania działalności regulowanej ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż węglowodorów.

Nadzór budowlany nie nałoży ci opłaty legalizacyjnej w przypadku wydania decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.

KROK 6: Zalegalizowanie obiektu budowlanego

Jeśli zapłaciłeś opłatę legalizacyjną, wówczas nadzór budowlany wyda ci postanowienie zezwalające na zakończenie budowy lub samowola budowlana została zalegalizowana. Nadzór budowlany nie musi wydać ci potwierdzenia legalizacji wybudowanego obiektu. Jest to zasada tzw. „milczącej zgody”. Jeśli chcesz uzyskać potwierdzenie legalizacji, to złóż wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego ten fakt (zgodnie z art. 217 k.p.a.). Wniosek złóż do nadzoru budowlanego, który zalegalizował obiekt budowlany.

Jeśli nie zapłacisz opłaty legalizacyjnej w terminie, otrzymasz decyzję o nakazie rozbiórki. Rozbiórkę wykonujesz na swój koszt.

Możesz odwołać się od wydanej w postępowaniu legalizacyjnym decyzji o nakazie rozbiórki. Odwołanie złóż za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci decyzję. Masz 14 dni na wniesienie odwołania – licząc od dnia otrzymania decyzji.

Możesz również złożyć zażalenie na postanowienie ustalające opłatę legalizacyjną. Zażalenie wnieś w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym je otrzymałeś. Złóż je za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci postanowienie.

Twoim odwołaniem lub zażaleniem zajmie się:

• wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci powiatowy inspektor nadzoru budowlanego;
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.

Legalizacja altany działkowej:

Nadzór budowlany nie rozpocznie postępowania legalizacyjnego dotyczącego altany działkowej wybudowanej przed 30 kwietnia 2015 r., jeżeli altana ta jest wolno stojącym budynkiem rekreacyjno-wypoczynkowym lub innym obiektem budowlanym spełniającym taką funkcję, położonym na terenie działki w rodzinnym ogrodzie działkowym, o powierzchni zabudowy do 35 m² oraz o wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich. Przy czym do powierzchni zabudowy nie wlicza się tarasu, werandy lub ganku, o ile ich łączna powierzchnia nie przekracza 12 m²  (zgodnie z art. 4 oraz 5 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw nie wszczyna się postępowania legalizacyjnego dotyczącego altany działkowej wybudowanej przed dniem 30 kwietnia 2015 r). Jeżeli postępowanie legalizacyjne zostało wszczęte wcześniej i nie zostało ono zakończone decyzją ostateczną do dnia 30 kwietnia 2015 r., to przedmiotowe postępowanie umarza się.

W przypadku wydania przed podanym dniem decyzji o nakazie rozbiórki altany działkowej (spełniającej wyżej wymienione warunki), która nie została jeszcze wykonana, właściwy organ nadzoru budowlanego, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie.