Efektywność energetyczna budynku, czyli jego sprawność energetyczna, to stopień przygotowania budynku do zapewnienia komfortu jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem przy jednoczesnym możliwie najniższym zużyciu energii przez ten budynek. Ocena efektywności energetycznej, to ocena zbioru właściwości budynku mających wpływ na zużycie przez ten budynek energii niezbędnej do jego użytkowania, obejmująca m.in. ocenę izolacyjności cieplnej przegród budynku oraz sprawności zastosowanych w nim instalacji i urządzeń
Energia użytkowa – to w prostych słowach ciepło niezbędne do ogrzewania i wentylacji (czyli utrzymania wymaganej temperatury powietrza w ogrzewanych pomieszczeniach) oraz do przygotowywania ciepłej wody użytkowej, bez uwzględnienia rodzaju i sprawności urządzeń grzewczych.
Energia końcowa czyli obliczona ilość energii (w tym energii pomocniczej), które należy dostarczyć do systemu grzewczego o określonej sprawności, aby pokryć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania i wentylacji pomieszczeń oraz niezbędną do potrzeb bytowych, higienicznych itd.
Energia pierwotna to energia zawarta w źródłach energii, (paliwach i nośnikach), niezbędna do pokrycia zapotrzebowania na energię końcową, przy uwzględnieniu sprawności całego łańcucha procesu pozyskania, konwersji i transportu do odbiorcy końcowego.
Audyt energetyczny to, zgodnie z ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego;
Audyt efektywności energetycznej to, zgodnie z ustawą z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej opracowanie zawierające analizę zużycia energii oraz określające stan techniczny obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, zawierające wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, a także ocenę ich opłacalności ekonomicznej i możliwej do uzyskania oszczędności energii;
Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument zawierający zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku lub części budynku, określających całkowite zapotrzebowanie na energię niezbędną do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem;
Opór cieplny to parametr określający stosunek grubości warstwy materiału do współczynnika przewodzenia ciepła rozpatrywanej warstwy materiału. Jednostką oporu cieplnego jest [(m2 K)/W]. Wyższa wartość tego parametru wskazuje na wyższą izolacyjność cieplną materiału. Powyższe oznacza, że poprawa izolacyjności cieplnej przegrody (np. ściany zewnętrznej) może nastąpić poprzez zwiększenie grubości warstwy materiału lub dobraniu materiałów o niższym współczynniku przewodzenia ciepła λ;
Współczynnik przenikania ciepła U to współczynnik określający przenikanie ciepła przez przegrody. Niższa wartość tego współczynnika dla danej przegrody oznacza, że przegroda ta cechuje się wysokim poziomem izolacyjności cieplnej. Jednostką tego współczynnika jest [W/(m2 K)].
Współczynnik przewodzenia ciepła λ – współczynnik ten charakteryzuje intensywność wymiany ciepła przez dany materiał. Kupując materiały izolacyjne zwróć uwagę na opis produktów. Niska wartość λ oznacza słabą przewodność cieplną i możliwość uzyskania względnie wysokiego oporu cieplnego komponentu wykonanego z takiego materiału.
Liniowy oraz punktowy współczynnik przenikania ciepła ψ oraz χ. Parametry te opisują odpowiednio:
- Liniowy współczynnik przenikania ciepła ψ charakteryzuje dodatkowe straty ciepła w miejscu występowania liniowego mostka cieplnego, odniesione do metra bieżącego tego mostka;
- Punktowy współczynnik przenikania ciepła χ charakteryzuje dodatkową stratę ciepła przez punktowy mostek cieplny.
Liniowy mostek cieplny występuje w przypadku np. płyty balkonowej lub w miejscu pomiędzy oknem a ścianą budynku. Mostek punktowy występuje np. w przypadku kotwy w ścianie lub stropodachu przebijającej warstwę izolacji cieplnej.
Średnia sezonowa sprawność systemu ogrzewania. Miarą oceny systemu ogrzewania jest określenie jego sprawności eksploatacyjnej, która jest miarą efektywności energetycznej. Sprawność tą definiujemy jako
ηH=Qr/Qd
gdzie:
Qd– energia dostarczona do systemu w ciągu sezonu ogrzewczego,
Qr– energia jaka byłaby rozpraszana z pomieszczeń budynku w ciągu sezonu grzewczego przy założeniu utrzymania w nich określonej temperatury wewnętrznej.
Wyznaczanie sprawności systemu ogrzewania polega na wyznaczeniu sprawności następujących procesów: przemiany energii chemicznej paliwa w ciepło, akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych, dystrybucji nośnika ciepła w obrębie budynku – ze źródła do odbiorników ciepła, przekazywania ciepła od odbiorników ciepła do powietrza wewnętrznego oraz dostosowania ilości ciepła dostarczanego do pomieszczenia do jego rzeczywistych, chwilowych potrzeb cieplnych, uwzględniających wewnętrzne i zewnętrzne zyski ciepła. Sprawność systemu określa zależność
ηH,tot= ηH,g · ηH,s · ηH,d· ηH,e
gdzie:
ηH,g – sprawność wytwarzania ciepła, zależna od konstrukcji urządzenia produkującego ciepło, rodzaju paliwa bądź źródła energii,
ηH,s – sprawność akumulacji ciepła w elementach pojemnościowych systemu grzewczego budynku w obrębie osłony bilansowej lub poza nią, zależna od parametrów nośnika ciepła i stopnia izolacji cieplnej zbiornika buforowego,
ηH,d – sprawność dystrybucji ciepła, zależna od odległości na jaką przesyłane jest ciepło i jakości izolacji cieplnej instalacji (głównie sieci przewodów),
ηH,e – sprawność regulacji i wykorzystania ciepła w budynku, zależna od rodzaju odbiorników, nośnika ciepła i zastosowanych urządzeń regulacyjnych (regulacja centralna, strefowa, miejscowa, adaptacyjna).
Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku określenia średniej sezonowej sprawności systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Kocioł grzewczy, kocioł kondensacyjny – kotły to urządzenia do spalania paliw stałych, gazowych lub olejowych w celu podgrzania nośnika ciepła (najczęściej wody) cyrkulującego w obiegu centralnego ogrzewania. W tradycyjnych kotłach spaliny odprowadzane do atmosfery mają jeszcze wysoką temperaturę. Spaliny te zawierają zatem jeszcze sporą ilość ciepła, które jest bezpowrotnie tracone. Kotły kondensacyjne odzyskują dodatkową ilość ciepła ze spalin, zanim opuszczą one kocioł. Woda zawarta w spalinach skrapla się (kondensuje), czemu towarzyszy wydzielanie dodatkowej ilości ciepła, które to ciepło wykorzystywane jest do ogrzewania domu. Dzięki temu zjawisku, przy jednoczesnym wysokim stopniu zaawansowania technicznego zastosowanych komponentów możliwa jest wartość sprawności działania tych urządzeń na poziomie ponad 100%.
Termomodernizacja budynku polega na wprowadzeniu zmian, które ograniczą ucieczkę ciepła z budynku, jak również zapewnią bardziej energooszczędne (a tym samym bardziej ekonomiczne) zarówno ogrzewanie wnętrz, jak i przygotowania ciepłej wody użytkowej.
Głównym powodem dużego zużycia energii grzewczej jest nadmierna ucieczka ciepła z domu. Przenika ono najczęściej na zewnątrz budynku przez nieodpowiednio zaizolowane ściany zewnętrzne i okna, dach oraz podłogę na gruncie. W związku z powyższym w ramach prac termomodernizacyjnych najczęściej wykonuje się m.in. ocieplenie ścian zewnętrznych budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, ocieplenie dachu lub stropodachu.
Niezależnie od prac dotyczących przegród zewnętrznych prace termomodernizacyjne obejmują również instalacje wewnętrzne, m.in. w zakresie modernizacji lub wymianie systemu grzewczego, zastosowaniu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła izolacji niezaizolowanych przewodów c.o oraz c.w.u, usprawnieniu systemu przygotowywania ciepłej wody użytkowej.