W 2022 r. wydano pozwolenia na budowę dla 159 154 budynków oraz do organów administracji architektoniczno-budowlanej wpłynęło również 2 825 zgłoszeń budowy z projektem dla 2 927 budynków jednorodzinnych. Budynki te, w myśl przepisów techniczno-budowlanych, powinny charakteryzować się niższym zapotrzebowaniem na energię niż budynki wznoszone przed 2021 r.
Kształtowanie parametrów, które mają wpływ na poziom wartości wskaźnika nieodnawialnej energii pierwotnej (EP) lub wskaźnika energii końcowej (EK) dla potrzeb ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, i oświetlenia w nowych budynkach jest zazwyczaj łatwiejsze, niż ma to miejsce w przypadku budynków użytkowanych, a prowadzone działania są bardziej kompleksowe, efektywne energetycznie oraz uzasadnione ekonomicznie.
Ponadto należy mieć na uwadze, że nowe budynki zazwyczaj nie są poddawane pracom modernizacyjnym przez okres około 30 lat, zatem przyjęte na etapie projektowania rozwiązania mają decydujący i długotrwały wpływ na ich charakterystykę energetyczną. Warto więc, w celu ograniczenia zużycia energii, którego efekty będą widoczne w długim okresie, zastosować rozwiązania możliwie najbardziej korzystne pod względem charakterystyki energetycznej. Realizacja powyższego celu powinna rozpoczynać się już na etapie planowania budowy (np. wybór terenu inwestycji) i być konsekwentnie realizowana na etapie projektowania i wznoszenia nowego budynku.
Rzeczywista charakterystyka energetyczna budynku może być gorsza od tej przewidzianej w projekcie, jeżeli realizacja inwestycji będzie odbiegać od przyjętych założeń projektowych, a użytkownicy poprzez swoje dotychczasowe przyzwyczajenia i działania będą generować dodatkowe zużycie energii. Dlatego też istotne jest budowanie świadomości wszystkich stron zaangażowanych w budowę oraz eksploatację budynków o wpływie prawidłowego wykonawstwa oraz odpowiednich zachowań na etapie użytkowania skutkujących obniżeniem zużycia energii, a co za tym idzie, zmniejszeniem kosztów związanych z eksploatacją budynku.
W odniesieniu do budynków nowych, dla których sporządzany jest projekt budowlany, zastosowanie mają omówione już w niniejszym poradniku przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, które zobowiązuje projektanta do zawarcia w opisie technicznym projektowanego budynku m.in. charakterystyki energetycznej budynku (w projekcie technicznym) i analizy możliwości racjonalnego wykorzystania wysokoefektywnych systemów alternatywnych zaopatrzenia w energię i ciepło, o ile są dostępne techniczne, środowiskowe i ekonomiczne możliwości (w projekcie architektoniczno-budowlanym).